Propaanwarmtepompen: voordelen, toepassingen en kosten

Warmtepompen met propaan werken nagenoeg op dezelfde manier als andere warmtepompen. Deze natuurlijke verwarmingssystemen verwarmen je woning door energie uit de omgeving te onttrekken. En omdat ze werken met propaan (R290) - een natuurlijk en 'groen' koelmiddel - zijn ze zo mogelijk nog milieuvriendelijker.

Voor de nieuwste generatie warmtepompen heeft Viessmann enkele componenten die nodig zijn om R290 te kunnen gebruiken nu geschikt gemaakt voor de markt. In dit artikel leggen we uit waarom propaan als koelmiddel nodig is, welke voordelen het oplevert en wanneer het voor jou de beste oplossing is.

Overschakelen van synthetische koelmiddelen naar milieuvriendelijk propaan

Gefluoreerde koolwaterstoffen (zogenaamde 'F-gassen') werden lange tijd gebruikt als koelmiddel, zoals R134a of R410A. Vandaag weten we dat die synthetische koelmiddelen schadelijk zijn voor het milieu. Het gebruik van deze koelmiddelen wordt aan banden gelegd door de 'Verordening F-gassen' (Verordening (EU) Nr. 517/2014 betreffende gefluoreerde broeikasgassen). Omwille van die Verordening is het gebruik van schadelijke koelmiddelen met een hoog GWP (Global Warming Potential of aardopwarmingsvermogen) duur en niet rendabel. Koelmiddelen met een heel hoog aardopwarmingsvermogen zijn trouwens helemaal verboden. Hoe schadelijk deze synthetische koelmiddelen kunnen zijn voor het klimaat, wordt soms pas duidelijk aan het einde van hun levenscyclus.

Aardopwarmingsvermogen (GWP) - wat is dat?

Het aardopwarmingsvermogen verwijst naar de impact van een broeikasgas (zoals een koelmiddel) op het klimaat. Hoe hoger de waarde, hoe groter de impact. De referentiewaarde is CO₂ met een GWP van 1. Het klimaatvriendelijke koelmiddel propaan (R290) heeft een GWP van 3. Koelmiddelen die al jaren gebruikt worden, zoals R410A, hebben een GWP-waarde van meer dan 2.000.

Koelmiddel R290 (propaan) en veiligheid in residentiële gebouwen

Net als alle koelmiddelen, moet ook propaan voldoen aan specifieke veiligheidsvoorschriften. De veiligheid van propaangas werd trouwens heel uitgebreid getest. Met behulp van een prototype is het befaamde Fraunhofer Institute er in 2019 in geslaagd een warmtepomp met R290 te ontwikkelen die heel weinig koelmiddel nodig heeft. Weetje: met een thermisch vermogen van vijf tot tien kilowatt (kW), nodig voor een vrijstaande woning, verbruikt een warmtepomp gewoonlijk zo'n 80 tot 90 gram koelmiddel. 150 gram is de maximumhoeveelheid, want vanaf dan worden er strengere veiligheidsvereisten opgelegd. Het prototype van het Fraunhofer Institute had nauwelijks 20 gram R290 per kilowatt vermogen nodig.

Warmtepompen met R290 ook geschikt voor binnen

Op basis van dit onderzoek werden propaanwarmtepompen op de markt gebracht voor particuliere gebruikers in vrijstaande woningen. Dankzij robuuste veiligheidsconcepten en speciale, innovatieve warmtewisselaars kunnen warmtepompen met R290 nu ook perfect binnen gebruikt worden.

Warmtepompen met propaangas zijn uitermate veilig:

• De koelkringloop is hermetisch afgesloten en komt niet in contact met de waterkringloop
• De hoeveelheid koelmiddel is beperkt
• Verplichte veiligheidsafstand tot kelderdeuren en lichtkokers
• De compressoren zorgen ervoor dat er geen propaan kan ontsnappen

Voordelen van propaan als koelmiddel voor warmtepompen

Door de nieuwe vereisten die de Verordening F-gassen oplegt aan koelmiddelen is R290 (propaan) nu heel voordelig geworden. Dat komt omdat warmtepompen die propaan als koelmiddel gebruiken niet onder de Verordening F-gassen vallen. Dankzij zijn GWP van 3, is het veel minder schadelijk voor het milieu en voor het klimaat. Op het vlak van thermodynamische eigenschappen, efficiëntie en kostprijs hoeft het zeker niet onder te doen voor traditionele koelmiddelen. Bovendien is het wereldwijd goedkoop verkrijgbaar.

Goed om weten: heb je nog een warmtepomp met een traditioneel koelmiddel? Geen zorgen, die mogen nog steeds verkocht worden. Bijvullen tijdens de onderhoudsbeurten zou ook geen probleem mogen zijn, want koelmiddelen kunnen eenvoudig gerecycleerd worden. Alleen onlangs vervaardigde en in bedrijf gestelde units vallen onder de bovenvermelde Verordening F-gassen. En voor die units biedt Viessmann een volwaardig alternatief, met zijn Vitocal reeks.

De voordelen van Vitocal propaanwarmtepompen op een rij:

• Lage gebruikskosten door de hoge efficiëntie en betrouwbaarheid
• Een aanvoertemperatuur van 70 °C bij een buitentemperatuur van min 15 °C
• Je kunt je bestaande radiatoren blijven gebruiken, overschakelen op vloerverwarming is niet nodig
• Een aantrekkelijk en kwaliteitsvol design, zowel binnen als buiten
• Een geavanceerd akoestisch design voor een stille werking
• Een installatieoppervlakte van amper 0,52 m² (Vitocal 252-A)
• Een ecologisch verantwoord koelmiddel R290 met een GWP = 3
• Perfect te combineren met een bestaand condensatiesysteem (Vitocal 250-AH)
• Gebruiksvriendelijk dankzij de ingebouwde wifi-interface via de ViCare-app
• Afgesloten koelkringloop: geen koelcertificaat nodig voor de installatie 

Warmtepompen in monoblok- en splituitvoering voor elk thermisch vermogen

Het gebruik van propaangas als koelmiddel in warmtepompen kent zo goed als geen grenzen. Warmtepompen met propaan zijn verkrijgbaar voor particulier gebruik in elk thermisch vermogen van vier tot 25  kilowatt. Bedrijfsmatige toepassingen met een thermisch vermogen vanaf 80  kW zijn ook mogelijk. Met zijn nieuwste generatie warmtepompen Vitocal 250-A, Vitocal 250-AH en Vitocal 252-A levert Viessmann compacte en krachtige warmtepompen in monoblokuitvoering die propaan als koelmiddel gebruiken en waarbij de volledige koelkringloop zich in de buitenunit bevindt.

Warmtepompen met propaan hoeven zeker niet onder te doen voor natuurlijke verwarmingssystemen met andere koelmiddelen. Of een warmtepomp rendabel kan ingezet worden, in oudere gebouwen bijvoorbeeld, hangt evenwel van de omstandigheden af. Voldoende energie-isolatie en een combinatie met grote verwarmende oppervlaktes is daarbij altijd een voordeel. Maar de nieuwste generatie warmtepompen, die heel wat voordelen opleveren, onder andere het gebruik van een milieuvriendelijk koelmiddel, werken efficiënt, ook zonder volledige renovatie en in combinatie met oudere radiatoren. 

Altijd belangrijk: een goede planning en een nauwkeurige inspectie door een verwarmingsspecialist. Die kan alle afhankelijkheden in de woning in kaart brengen, advies geven over een optimaal gebruik en belangrijke werken uitvoeren tijdens de installatie. Op zoek naar een verwarmingsspecialist voor je nieuwe warmtepomp? Die vind je hier: een Service Partner zoeken. 

Hoeveel kost dat? Propaan verandert niets aan het prijskaartje.

Of je warmtepomp nu propaan of een ander koelmiddel gebruikt, de aankoopprijs van je verwarmingssysteem blijft dezelfde. En als we naar de toekomst kijken, zou dit zelfs in je voordeel kunnen uitdraaien: als koelmiddelen met een hoog aardopwarmingsvermogen (GWP-waarde) in de toekomst nog worden gebruikt, zullen die meer gaan kosten. Bovendien zul je ze speciaal moeten aanvragen als gevolg van de Verordening F-gassen en de 'uitfasering' van die koelmiddelen. R290 (propaan) is dus hét toekomstbestendige koelmiddel voor warmtepompen.

Subsidies voor warmtepompen

Lijkt een warmtepomp op propaan iets voor jou? Weet dan dat je mogelijk in aanmerking komt voor overheidssubsidies. Het kan gaan om toelages of leningen. Het beslissende criterium is of je project één enkele maatregel is of een stap in de aanloop naar verdere maatregelen, zoals een uitgebreid renovatieprogramma.